Waardevermeerderingsregeling: NCG heeft zich verslikt in overhaaste wijziging

De NCG heeft op 18 december van vorig jaar – de dag dat het kabinet besloot over zijn Meerjaren Programma – de gewijzigde Waardevermeerderingsregeling ingevoerd. De regeling werd tijdelijk opengesteld voor iedereen met erkende schade en tegelijkertijd werd de regeling per 1 februari 2016 stopgezet. Dit was al een lastig te communiceren dubbelbesluit. Het is er niet beter op geworden.

Geen draagvlak

De stopzetting van de regeling kon niet rekenen op draagvlak uit de regio en de uitvoering van de openstelling bleek een enorme opgave. SNN, uitvoerder van de regeling, moest zijn medewerkers in allerijl terughalen van de kerstvakantie en veel inwoners moesten ineens aan de bak wilden zij nog in aanmerking kunnen komen voor de regeling. Stress alom.

In januari bleek dat de stopzetting van de regeling niet alleen geen draagvlak in de regio had maar dat óók de volledige Tweede Kamer dit niet ziet zitten. Het kwaad was toen eigenlijk al geschied. Er is een besluit genomen waar zowel regionale bestuurders, maatschappelijke organisaties én landelijk politiek massaal op tegen zijn. Hoe kon dat gebeuren?

Onduidelijkheid

In de weken en maanden die volgden werd de chaos nog groter. Onduidelijkheid over de consequentie van de motie van de Tweede Kamer over het continueren van de regeling. Onduidelijkheid voor aanvragers die aan alle randvoorwaarden voldoen maar misschien toch géén subsidie krijgen omdat de pot domweg leeg is. Onduidelijkheid over de afhandeling volgens een rangorde die voorlopig niet definitief bepaald kan worden. SNN met de handen in het haar. Aanvragers krijgen standaard uitstelmailtjes of helemaal geen bericht meer. Sommigen hebben in goed vertrouwen (!) al uitgaven gedaan en liggen nu wakker met de onzekerheid of ze het wel kunnen betalen. Een enkeling heeft een rechtszaak aangekondigd.

Afgelopen week werd daarboven op duidelijk dat er bij de afhandeling van de aanvragen sinds 18 december een probleem is ontstaan dat te maken heeft met gegevensverstrekking en privacywetgeving. Wat betekent deze complicatie? In het nieuws werd afgelopen maandag aangekondigd dat aanvragers een dezer dagen een mail of een brief krijgen van CVW of van het SNN. Aanvragers wordt gevraagd om de meldingsdatum van de schade op te vragen bij het CVW en door te geven bij het SNN. Dus van hen wordt een actie verwacht om de administratieve problemen op te lossen.

Dit kan toch allemaal niet waar zijn. Het Groninger Gasberaad vindt dat, los van alle waardeoordelen over de regeling, het minimaal duidelijk moet worden waar aanvragers (inwoners als u en ik) aan toe zijn. Onze pogingen daarachter te komen door rond te bellen en hier en daar te informeren liepen op niks uit. Iedereen verwijst naar elkaar, elk antwoord roept vijf nieuwe vragen op. Wij besloten daarop onze vragen schriftelijk te stellen.

 

Vragen, aan wie?

Omdat voor ons al niet meer duidelijk was wie nu aanspreekbaar is op de regeling hebben we de vragen uitgezet bij zowel het ministerie EZ, de NCG, en de provincie. Niet bij het SNN die immers uitsluitend een opdracht uitvoert en daarmee geen enkele beleidsverantwoordelijkheid draagt. We gingen ervan uit dat informatie van SNN nodig zou zijn voor het beantwoorden van de vragen door de wél verantwoordelijk instanties, dus hebben we SNN ter informatie ook de vragen gestuurd.

Het goede nieuws is dat alle instanties hebben gereageerd. Helaas is geen van de bevraagde instanties, met uitzondering misschien van de provincie, in gegaan op onze vragen. De provincie geeft aan weliswaar “juridisch eigenaar” van de regeling te zijn maar geen inhoudelijke verantwoordelijkheid te dragen. “Er is duidelijk afgesproken dat de NCG inhoudelijk verantwoordelijk is voor de regeling en dat de uitvoering van de regeling bij het SNN ligt. Om onze provinciale rol en positie t.o.v. de regeling zo zuiver mogelijk te houden gaan we nu ook niet in op de gestelde vragen. De antwoorden daarop zullen moeten komen van NCG en SNN.
Maar EZ en NCG vonden het beiden überhaupt niet nodig om in te gaan op onze vragen. Zij volstaan met een simpele verwijzing naar de website van SNN. Zo komen we er wel met het herstel van vertrouwen. Gelukkig heeft SNN ongevraagd wel een serieuze poging gedaan om een aantal van onze vragen te beantwoorden. Dat waarderen we.

De website van SNN vermeldt dat er voor de regeling totaal 124,6 mln beschikbaar is. Daarvan is t/m1 februari 85 mln. euro verleend. Op dat moment staan nog 13.607 aanvragen open waarvoor dus nog 39.6 mln. beschikbaar is. Als we ervan uitgaan dat elke aanvraag het maximale bedrag van 4.000 aanvraagt dan zouden nog 9.900 aanvragers in aanmerking komen en zijn er maximaal 3.707 aanvragen ‘te veel’ op 2 februari 2016.

De vragen:

1.Wie is op dit moment verantwoordelijk voor, en aanspreekbaar op, de regeling? Dat was tot het verschijnen van het MJP de Dialoogtafel maar wie is nu probleemeigenaar? De NCG? Of EZ? Of de provincie die de regeling formeel heeft vastgesteld?

Op basis van de beantwoording van de provincie wordt duidelijk dat de provincie weliswaar ‘juridisch eigenaar’ van de regeling is maar dat de NCG inhoudelijk verantwoordelijk en opdrachtgever van SNN is. We mogen er dus van uitgaan dat de NCG aanspreekbaar is op het functioneren van de regeling.

 

2.Is de wijziging van de regeling sinds 18 december 2016 formeel bekrachtigd door provinciale staten? Of is die op andere wijze juridisch verankerd en zo ja, hoe en door wie?

De wijziging is formeel door de provincie bekrachtigd. Dit is na te lezen in het Provinciaal Blad d.d. 21 januari.

 

3.Klopt het dat er sinds 18 december geen enkele beschikking/besluit op aanvragen voor de waardevermeerderingsregeling meer zijn gedaan? Of is de laatste beschikking in januari nog genomen op aanvragen van voor 18 december? (immers de laatste stand van uitgifte dateert van 2-2-2016)

SNN: “Tot en met 18 december 2015 is er voor 85 miljoen uitgekeerd aan aanvragers. Vanaf die datum is er niks meer verleend door het SNN. Voor 18 december gold een gebruikelijke afhandeltermijn van drie weken.”

 

4.Sinds 18 december 2015 is er kennelijk een probleem ontstaan bij de afhandeling van de aanvragen omdat vanaf dat moment de datum van schademelding bij CVW een rol is gaan spelen. Hoe zit dat precies?

Op basis van de reactie van SNN concluderen dat we een belangrijk gevolg van de wijziging (namelijk dat de datum van schademelding bij CVW onderdeel moest zijn van de aanvraagprocedure) niet is opgenomen. Het CVW mag deze gegevens niet leveren op basis van de privacywet. Dat betekent dat het voor SNN onmogelijk was geworden om een volgorde van ‘rechthebbenden’ vast te stellen met het oog op uitputting van het budget. SNN: “CVW en SNN sturen deze en volgende week brieven en mailtjes naar aanvragers met het verzoek binnen uiterlijk drie weken de meldingsdatum van de schade aan te leveren bij het SNN.”

 

5.Voor welke aanvragen speelt dit probleem? Geldt dit probleem voor alle aanvragen vanaf 18 december, of alleen voor de aanvragen waarbij er nog geen schaderapport beschikbaar is?

SNN: “Het gaat om alle aanvragen die na 18 december zijn ontvangen bij het SNN. In totaal 13.607. En alle meldingen die zijn gedaan bij het CVW voor 1 februari 2016.”

Het SNN meldt verder dat “helaas voor álle aanvragers van de subsidie die hun aanvraag op of na 18 december hebben gedaan, geldt dat ze de datum van schademelding nog moeten doorgeven. Dus óók voor aanvragers die de schademelding nog bij NAM hebben gedaan..

Aanvragen op of na 18 december met erkende schade hebben geen voorrang. Bij iedereen wordt vanaf 18 december gekeken naar de meldingsdatum van de schade.”

 

6.Worden aanvragen van na 18 december waarbij het schaderapport al gereed is wel door SNN behandeld op dit moment? En om welke aantallen gaat het dan?

SNN: “.Pas wanneer alle data bekend zijn, kan het SNN gaan afhandelen.”

 

7.Hoe zit het met de aanvragen waarbij de oorspronkelijke schademelding zelfs nog bij de NAM is gedaan? Zijn die nu ook stil gelegd?

Zie onder 5 – Als het aanvragen betreft die op of na 18 december zijn gedaan, gaan die ook eerst mee in de volgorde van ‘schademeldingen rangorde’. Ook hier moet eerst de datum van schademelding bij SNN bekend worden.

 

8.En aanvragen die zijn gedaan vóór 18 december 2015, zijn die allemaal afgehandeld?

Dat is volgens SNN het geval.

 

9.Welke aanvragers krijgen welke informatie, wanneer en van wie?

SNN: “Het CVW en het SNN schrijven deze en volgende week klanten aan met het verzoek de datum van de schademelding op te vragen bij het CVW en aan te leveren bij het SNN binnen uiterlijk drie weken. Als aanvragers niet binnen 3 weken reageren, wordt hun aanvraag afgewezen”

 

10.Wat zijn nu de vervolgstappen om dit probleem op te lossen zodat SNN tenminste verder kan met de afhandeling van aanvragen zolang het budget nog toereikend is?

SNN: “Vanaf het moment dat wij alle meldingsdata hebben ontvangen van de aanvragers kunnen wij de aanvragen in behandeling nemen tot en met het subsidieplafond van 124,6 mln.”

 

11.Is het de bedoeling om de aanvragen af te gaan handelen tot het budget is uitgeput en de rest van de aanvragen ‘op te schorten’ tot de Voorjaarsnota?

SNN: “De rest van de aanvragers zal moeten afwachten of de minister van Economische Zaken aanvullend budget beschikbaar stelt in de Voorjaarsnota.”

 

12.Op welke termijn is er duidelijkheid te verwachten over de aanvragen die nog binnen het budget in ieder geval uitgekeerd gaan worden, en welke aanvragen (voorlopig) niet?

SNN: “Dit zal eind april bekend zijn.”

 

13.Blijven de aanvragen die buiten het budget gaan vallen wel ‘on hold’ of moeten aanvragers afhankelijk van de uitkomst van het Voorjaarsdebat aanvragen opnieuw indienen?

SNN: ”Aanvragers worden niet afgewezen totdat het beschikbare subsidieplafond is verleend.”

 

Dus?

 

Dus versturen CVW en SNN deze dagen aan waarschijnlijk duizenden van haar ‘schademelders’ een mail of brief met een datumbevestiging van schademelding en het verzoek deze door te sturen naar SNN. Aan hoeveel schademelders een dergelijke brief of mail wordt gestuurd is voor ons onduidelijk. CVW weet niet wie van haar “klanten” een aanvraag bij SNN heeft gedaan op of na 18 december dus zullen ze een (veel) grotere groep van schademelders moeten berichten in de hoop alle relevante aanvragers te bereiken. Voor die schademelders die geen aanvraag hebben ingediend kan dit (opnieuw) een verwarrende situatie opleveren. Aanvragers hebben 3 weken de tijd om dit te regelen en dan hopen we maar dat het CVW per ommegaande de datum stuurt, dus de Vutter die 3 weken een trektocht maakt heeft pech gehad.

Dus, als SNN over een maand de volgorde van schademelding gereed heeft kan het beginnen met de afhandeling. Maar zodra ze op de lijst een aanvraag tegen komt waarbij nog geen schaderapport (en dus nog geen erkende schade) is vastgesteld ontstaat een nieuw probleem. Die casus parkeren en doorgaan naar de volgende op de lijst? Dan moet er geld gereserveerd worden. Of wachten tot de schade erkenningen binnen zijn? Dat kan opnieuw maanden duren, zeker bij eventuele contra-expertise procedures en misschien zelfs arbiter zaken. En wat te denken van de geparkeerde schademeldingen buiten de contour? Ook daar moet rekening mee gehouden worden.

 

Kortom, het zou wel eens heel lang, héééél lang, kunnen duren voordat de laatste honderd? tweehonderd? aanvragen uitgekeerd kunnen worden en daarmee de rest van de honderden, misschien duizenden aanvragers weten dat ze (voorlopig) buiten de boot vallen. Dan zijn we het Voorjaarsdebat al ruim voorbij..

 

Delen